Củ hà thủ ô đỏ lâu năm tươi
Củ hà thủ ô đỏ lâu năm tươi
Hà Thủ Ô là tên một vị thuốc bổ rất quen thuộc trong mọi gia đình, người xưa tin rằng Hà Thủ Ô có khả năng làm người già thành trẻ, tóc bạc lại đen. Tuy rằng để chứng minh, chỉ có một chuyện cổ tích rất ngắn, và không có nhiều chi tiết, được coi như huyền thoại, nhưng tất cả những sách dược thảo đều có ghi lại vì đó là lý do vì sao vị dược thảo này được gọi là Hà Thủ Ô.
Sách thuốc cổ ghi rằng: “Hà Thủ Ô vốn tên Dạ Giao Đằng, sau vì có ông già họ Hà dùng lâu ngày, tóc bạc hóa đen và sống lâu hơn mọi người, nên đuợc gọi là Hà Thủ Ô, có nghĩa là ông họ Hà có đầu tóc đen”.
Cây Hà Thủ Ô là loại cây leo hay dạ hợp, vì đêm đến cành quấn vào nhau. Tên khoa học là Polygonum multiflorum, nghĩa là có nhiều đốt, nhiều hoa. Cây mọc lâu năm, thân xoắn vào nhau, lá so le, có cuống dài. Hoa trắng mọc chùm có nhiều nhánh. Mùa hoa tháng 10, mùa quả tháng 11.
Hà Thủ Ô mọc hoang ở rừng núi nhiều nhất là ở Giang Tô, Quảng Đông, Tứ Xuyên, Hồ Bắc, Phúc Kiến ở Trung Hoa và các tỉnh Tây Bắc và Thanh Hóa, Nghệ Tĩnh, Hoàng Liên Sơn, Hòa Bình ở Việt Nam.
Đến mùa thu hay mùa xuân, người ta đào về rửa sạch đất, cắt hai, hấp rồi phơi khô. Có nơi không hấp mà phơi ngay. Muốn có Hà Thủ Ô miếng thì đào về còn tươi đem thái ngay, hấp chín rồi phơi khô.
Có nhiều nơi luyện thuốc rất kỹ, hấp Hà Thủ Ô với đậu đen xong phơi khô. Khô rồi lại hấp với đậu đen và phơi lại. Làm như thế đến 9 lần. Hà Thủ Ô thành đen tuyền mới đúng gọi là Hà Thủ Ô chế.
Cho đến nay Hà Thủ Ô vẫn được dùng làm thuốc bổ thần kinh suy nhược, bổ huyết, khỏe gân cốt. Đối với phụ nữ, Hà Thủ Ô được dùng làm thuốc bổ sau khi sanh đẻ.
Ngoài rễ Hà Thủ Ô, lá và cành còn được dùng đun nước tắm rửa, để diều trị các chứng lở ngứa. Có thể phối hợp với lá ngải càng tốt.
Ngoài ra lại còn một thứ Hà Thủ Ô trắng. Các vị Đông Y cho là công dụng cũng giống như Hà Thủ Ô đỏ. Cách chế biến và liều dùng cũng không khác.
Công dụng hà thủ ô đỏ lâu năm tươi
Làm đẹp da, giúp làn da căng bóng, hồng hào, mịn màng
Điều trị chứng tóc bạc sớm, làm đen tóc, ngăn ngừa rụng tóc
Kháng khuẩn, ức chế trực khuẩn lao, trực khuẩn lỵ, ngăn ngừa virus gây cúm
Điều trị suy nhược thần kinh, giúp an thần, tạo giấc ngủ ngon, sâu giấc
Giảm cholesterol
Ngăn ngừa xơ vữa động mạch
Có tác dùng nhuận tràng
Tác dụng bổ máu, trị đại tiện ra máu
Điều trị đau nhức xương khớp, đau lưng, mỏi gối
Điều trị chứng mộng tinh
Lưu ý: Tác dụng có thể khác nhau tuỳ cơ địa của người dùng. Nếu dùng hà thủ ô đỏ thì phải kiêng củ cải, hành, ớt, hồ tiêu và tỏi. Những người bị huyết áp thấp, lượng đường huyết thấp, thể đàm thấp, đại tiện lỏng, tỳ hư thì không được dùng