Đậu ván rang
trà Đậu Ván trắng (rang chín)
Trong Đông y, Đậu ván trắng thường gọi là Biển đậu, hoặc Bạch biển đậu. Sách Hiện đại thực dụng Trung dược học, do Nhân dân vệ sinh xuất bản xã, ấn hành năm 2001 xếp Biển đậu vào nhóm thuốc “Bổ khí”, cùng với các vị thuốc như Nhân sâm, Đẳng sâm, Hoàng kỳ, Bạch truật, Hoài sơn ...
Các nghiên cứu hiện đại cho thấy: Bạch biển đậu là loại thức ăn giàu chất dinh dưỡng; trong đó có chừng 22,70% chất protein, 1,8% chất béo, 57% cacbon hydrat, 0,046% canxi, 0,052% photpho, 0,001% sắt. Trong protein của Bạch biển đậu có nhiều loại axit amin như trytophan, acginin, lyzin và tyrozin... Ngoài ra còn men tyrosinaza, axit xyanhydric, nhiều vitamin B1, vitamin A, B2, C, caroten, đường sacaroza, glucoza, maltoza và raffinoza. Về mặt dược lý, Bạch biển đậu có tác dụng ức chế đối với trực khuẩn lị; giải độc, chống nôn mửa do bị ngộ độc thức ăn; có tác dụng điều trị viêm dạ dày và viêm ruột cấp tính.
Tính vị, tác dụng của Ðậu ván trắng
Ðậu ván trắng có vị ngọt, tính hơi ấm; có tác dụng bổ tỳ vị, điều hoà các tạng, dịu phong, giải cảm nắng, trừ thấp và giải độc. Ðậu ván trắng có giá trị dinh dưỡng cao thường được dùng làm thuốc bổ dưỡng và tăng sức tiêu hoá. Lại còn dùng trị cảm nắng, khát nước, bạch đới, tỳ vị hư yếu, ỉa chảy, kiết lỵ, viêm dạ dày và ruột cấp tính
Một số ứng dụng đơn giản của đậu ván trắng
- Hãm đậu ván rang với nước sôi uống thay nước: bổ dưỡng, giải khát, tăng cường và kích thích tiêu hóa, tạo cảm giác ngon miệng nhất là trong mùa hè.
- Mùa hạ bị trúng nắng, phát sốt, phiền táo, tiểu tiện không thông:Đậu ván trắng để cả vỏ 50g, sắc kỹ với nước, chắt lấy nước, để nguội, chia thành 2 phần uống trong ngày.
- Phòng thấp nhiệt trong mùa nóng ẩm. Cuối mùa hạ thời iết khí hậu nóng và ẩm, mưa nhiều, cơ thể con người dễ bị “thử thấp” (nóng ẩm) làm tổn thương, gây nên các chứng bệnh đau bụng, ỉa chảy ... Để dự phòng và chữa trị có thể dùng một trong các bài thuốc sau:
+ Đậu ván trắng 12g, Hoắc hương 8g, sắc nước uống. Hoặc cũng có thể chỉ dùng một vị Bạch biển đậu 30 qủa, giã nát, thêm nước vào hòa đều, chắt lấy nước uống. Chuyên trị bị trúng nắng, miệng nôn trôn tháo (nôn mửa, ỉa chảy).
- Đậu ván trắng 9g, Hoắc hương 9g, Hậu phác 8g, Cam thảo (nướng) 4g, sắc nước uống thay trà trong ngày. Có tác dụng phòng trúng nắng trong các tháng hè.
- Đậu ván trắng 20g, hoắc Hương 8g, Thương truật 8g, sắc nước uống. Chuyên trị viêm đường ruột cấp tính trong mùa hè thu.
- Đậu ván trắng 250g (tẩm nước gừng, bỏ vỏ, sao qua), Bạch truật 250g (sao vàng), củ Mài 100g (sao vàng); tất cả nghiền thành bột mịn, trộn đều, uống ngày 2 lần, mỗi lần 10g. Có tác dụng tăng cường chức năng tiêu hóa, điều trị chứng kém ăn, ỉa lỏng, lợm giọng buồn nôn.
- Đậu ván trắng, Đẳng sâm, Bạch truật, Phục Linh, Cam thảo - mỗi thứ 80g; hạt Sen, ý dĩ, Sa nhân, Cát cánh - mỗi thứ 40g. Tất cả tán thành bột mịn, trộn đều; ngày uống 2-3 lần, mỗi lần 10g bột thuốc, dùng nước sắc Táo Tầu chiêu thuốc. Có tác dụng tương tự như bài thuốc ở trên.
- Phù thũng: Đậu ván trắng sao vàng, tán thành bột mịn, ngày uống 2-3 lần, mỗi lần 10 g. Đối với trẻ nhỏ thì tùy theo tuổi mà giảm bớt liều lượng.
- Nổi ban xuất huyết: Đậu ván trắng 100 g, táo tàu 20 quả, đường phèn 50 g, tất cả cho vào nồi sắc lấy nước uống trong ngày.
- Động thai: Đậu ván trắng 30 g, nghiền mịn, uống cùng nước cơm. Cũng có thể sắc kỹ lấy nước uống.
- Chứng đổ mồ hôi trộm hoặc ra nhiều mồ hôi ở trẻ: Đậu ván trắng sao chín, tán mịn, mỗi ngày uống 5-10 g, chiêu bột thuốc bằng nước sôi để nguội. Uống liên tục trong nhiều ngày sẽ khỏi.
- Lên đậu, nhiễm độc, toàn thân lở loét ở trẻ: Đậu ván trắng nghiền thành bột mịn, xoa lên những chỗ bị bệnh, có tác dụng giải độc và giúp chóng lên da.
- Ho gà: Đậu ván trắng 9 g, táo tàu 10 quả, sắc lấy nước uống hằng ngày, liên tục trong 1 tuần.
- Dị ứng, ngộ độc do thịt gia cầm, tôm cá: Có thể dùng một trong những cách sau:
+ Đậu ván trắng tươi 3 quả, giã nát, hòa với nước sôi để uống.
+ Đậu ván trắng sống 20 g, nghiền mịn, hòa với nước sôi để nguội uống.
+ Đậu ván trắng 1 kg, rang chín, nghiền thành bột mịn, hòa với nước sôi để nguội, uống ngày 3 lần, mỗi lần 12 g, liên tục trong nhiều ngày.